Ai cũng có dấu chân của riêng mình, nhưng để giữ ngôi nhà chung được sạch sẽ, thì cần hạn chế tối đa việc để lại dấu chân lấm lem bùn đất. Khái niệm “dấu chân carbon” vì thế ra đời, đây là thước đo chúng ta thải ra bao nhiêu khí nhà kính mỗi năm, vì mỗi người mỗi khác.
Chẳng hạn trung bình mỗi năm một người Ấn Độ thải ra 1,7 tấn CO2. Một người Trung Quốc có “dấu chân carbon” to hơn, là 7,2 tấn/năm. Của người Mỹ thì “dấu chân carbon” rất to 16,5 tấn/năm. Tại Việt Nam là 2,3 tấn/năm. Cũng giống như việc lựa chọn giầy hoặc dép thì mỗi lựa chọn trong cuộc sống của chúng ta sẽ góp phần định hình dấu chân carbon của mỗi người. Năm qua, rất nhiều bước chạy của doanh nghiệp đã phải chững lại một chút, để có thể đo đạc lại và suy ngẫm nhiều hơn.
Đo đạc dấu chân Cacbon
“Trong khoảng hơn 10 năm qua, chúng tôi sản xuất thép gần như không phải nghĩ đến vấn đề tiêu thụ. Chúng tôi làm 24/24, làm cả ngày cả đêm, làm 365 ngày/năm. Có những lò luyện cốc, lò cao hoạt động liên tục, gần như không bao giờ tắt lửa… Nhưng bắt đầu từ cuối năm 2023 châu Âu chính thức thông qua Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), nếu mình không chuẩn bị tốt, thì ngoài không bán được sản phẩm vào thị trường khó tính như châu Âu, mà khách hàng của mình còn bị ảnh hưởng”, ông Mai Văn Hà, Giám đốc CTCP Thép Hòa Phát Dung Quất cho biết.
Theo ông Hà, không riêng gì ngành thép mà ngành nào để chuyển đổi xanh một cách triệt để cũng cần một lượng vốn rất lớn và phát kiến khoa học công nghệ khiến chi phí giá thành tăng 20-30%.
“Thông lệ quốc tế cứ 1 tấn thép thì tạo ra 2 tấn CO2. Doanh nghiệp nào làm to, làm lớn thì muốn dấu chân lớn. Xu thế giờ doanh nghiệp cần để lại dấu chân bền vững, dấu chân có hàm lượng carbon nhỏ nhất”, ông Hà nhấn mạnh.
“Dấu chân carbon” là thước đo thải ra bao nhiêu khí nhà kính mỗi năm
Còn với ông Bảy Minh (huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang), hình ảnh ông lẩm bẩm một mình ngoài ruộng, mắt dán vào màn hình điện thoại đã không còn quá xa lạ với người dân nơi đây.
“Được học lớp tập huấn về giảm phát thải nhà kính. Cài app Rice Hero, mình làm cái gì mình nhập cái đó, bữa nay dùng bao nhiêu kg phân, giá phân bao nhiêu, công lao động là mình nhập vô… Lúc đầu cũng bỡ ngỡ lắm song hiểu được thì làm cũng dễ”, ông Bảy Minh nói.
Ông Bảy Minh kể tôi, hồi năm 2006, ông đi học “3 giảm 3 tăng”, rồi tới lớp “1 phải 5 giảm”, bây giờ phải học tiếp “1 phải 6 giảm”. Cái giảm thứ 6 là giảm phát thải khí nhà kính. Mà muốn giảm, phải đo coi khí nhà kính của ruộng mình là bao nhiêu.
Việc đo đạc lượng khí carbon phát thải với mỗi doanh nghiệp được dự báo sẽ không còn là tự nguyện nữa, mà là bắt buộc trong tương lai không xa. Theo Quyết định 01 của Thủ tướng Chính phủ, 1.912 doanh nghiệp sẽ phải thực hiện đo đạc, kiểm kê phát thải khí nhà kính.
Trong đó, hiện xây dựng là ngành duy nhất chưa đưa ra được thước đo chung. Nên 104 doanh nghiệp của ngành xây dựng vẫn chưa đo được “dấu chân carbon” của mình.
Còn mới đây, Bộ Công Thương đã công bố thước đo của ngành. Đây là lĩnh vực có tỉ lệ doanh nghiệp lớn nhất cần đo đạc, kiểm đếm carbon nhiều nhất.
“Một doanh nghiệp muốn kiểm kê phát thải khí nhà kính sẽ dựa vào thống kê các số liệu về phát thải gồm phát thải từ năng lượng sử dụng trực tiếp như than, dầu… cũng như năng lượng phát thải gián tiếp như điện năng và phi năng lượng”, ông Tăng Thế Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương cho biết.
Với ngành giao thông vận tải, trong tổng số 70 doanh nghiệp cần phải thực hiện đo đạc và kiểm kê phát thải khí nhà kính có đến 29 công ty chưa gửi báo cáo về cho Bộ Giao thông vận tải về để tổng hợp.
Trong khi đó, Bộ Tài nguyên & Môi trường đã có thước đo về phát thải khi nhà kính khi ban hành Thông tư hướng dẫn các doanh nghiệp trong ngành đo đạc và kiểm kê. Hiện 76/76 doanh nghiệp cần phải kiểm kê đã có kết quả báo cáo sơ bộ.
Bộ Tài nguyên & Môi trường còn là đơn vị đầu mối tổng hợp số liệu đo đạc và kiểm kê từ các bộ ngành để báo cáo Chính phủ. Mục đích là nhằm ban hành quy định về phân bổ hạn ngạch phát thải cho từng lĩnh vực – được hiểu là mức phát thải tối đa mà các doanh nghiệp không thể vượt qua.
“Khi có được “quota” tức hạn ngành phát thải, các doanh nghiệp sẽ tham gia được vào thị trường carbon – tức thị trường trao đổi hạn ngạch và tín chỉ carbon trong tương lai. Bộ Tài nguyên & Môi trường và Bộ Tài chính đang xây dựng đề án trình Thủ tướng phê duyệt về thị trường carbon”, ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi Khí hậu, Bộ Tài nguyên & Môi trường cho biết.
Bộ Tài nguyên & Môi trường cũng đang dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê cập nhật, với số lượng tăng lên 2.893 doanh nghiệp.
Số đo “dấu chân carbon” của Việt Nam là khoảng 344 triệu tấn CO2/năm
Theo Ngân hàng Thế giới, năm 2022, số đo “dấu chân carbon” của Việt Nam là khoảng 344 triệu tấn CO2/năm. Con số này không hề nhỏ, vì nó xếp thứ 17 trên toàn cầu. “Dấu chân” của chúng ta đang to và đậm hơn rất nhiều quốc gia khác trong khu vực.
Năng lượng đang được xem là lĩnh vực in dấu đậm nhất lên môi trường khi chiếm hơn 63% tổng lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam.
Nguồn: Thùy An.