Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) vừa công bố báo cáo cho thấy, các kỷ lục một lần nữa bị phá vỡ về mức độ khí nhà kính, nhiệt độ bề mặt, sức nóng và axit hóa đại dương, mực nước biển dâng, lớp băng bao phủ và sự tan chảy của sông băng. Điều này gióng lên hồi chuông cảnh báo về trình trạng khí hậu toàn cầu.
Hiện tượng băng tan do sự ấm lên của trái đất (ảnh minh họa)
Theo báo cáo Khí hậu toàn cầu năm 2023 của WMO, các đợt nắng nóng, lũ lụt, hạn hán, cháy rừng và các cơn bão gia tăng nhanh chóng đã làm xáo trộn cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người và gây thiệt hại kinh tế hàng tỷ USD.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cảnh báo: “Còi báo động về tất cả các chỉ số chính đang đồng loạt vang lên… Một số kỷ lục không chỉ đứng đầu bảng xếp hạng mà còn phá vỡ bảng xếp hạng và những thay đổi đang diễn ra nhanh”.
Báo động đỏ
Các nhà nghiên cứu xác nhận, năm 2023 là năm nóng kỷ lục và giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2023 là khoảng thời gian 10 năm nóng nhất từng được ghi nhận. Nhiệt độ trung bình toàn cầu vào năm 2023 ở mức 1,45 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, chỉ thấp hơn một chút so với ngưỡng nóng lên chính là 1,5 độ C.
Tổng thư ký WMO Celeste Saulo cho biết: “Kiến thức khoa học về biến đổi khí hậu đã tồn tại hơn 5 thập kỷ nhưng chúng ta đã bỏ lỡ cả một thế hệ cơ hội”. Bà kêu gọi phải quản lý việc ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó chú ý đến phúc lợi của các thế hệ tương lai chứ không phải vì lợi ích kinh tế ngắn hạn.
Đáng chú ý, các chuyên gia WMO giải thích, biến đổi khí hậu không chỉ dừng lại ở nhiệt độ. Những gì chúng ta chứng kiến vào năm 2023, đặc biệt là với sự ấm lên chưa từng có của đại dương, sự hình thành của sông băng và sự tan băng ở biển Nam Cực, là nguyên nhân gây ra mối lo ngại đặc biệt.
Báo cáo cho thấy, vào một ngày trung bình trong năm 2023, gần 1/3 bề mặt đại dương bị sóng nhiệt biển bao trùm, gây tổn hại cho các hệ sinh thái quan trọng và hệ thống thực phẩm.
Theo dữ liệu sơ bộ, các sông băng được quan sát đã chứng kiến lượng băng bị mất đi lớn nhất trong lịch sử – kể từ năm 1950 – với tình trạng băng tan cực độ ở cả phía Tây Bắc Mỹ và Châu Âu. Trong đó, các chỏm băng ở dãy An-pơ đã trải qua một mùa băng tan cực độ, chẳng hạn, băng ở Thụy Sĩ đã mất khoảng 10% khối lượng còn lại trong 2 năm qua.
Dữ liệu sơ bộ cũng cho thấy nồng độ quan sát được của ba loại khí nhà kính chính – carbon dioxide, metan và oxit nitơ – đã đạt mức cao kỷ lục vào năm 2022 và tiếp tục tăng vào năm 2023.
Theo WMO, thời tiết và khí hậu cực đoan là nguyên nhân sâu xa hoặc là yếu tố làm trầm trọng thêm tình trạng di dời, mất an ninh lương thực, mất đa dạng sinh học, các vấn đề sức khỏe,… trong năm 2023. Báo cáo trích dẫn số liệu cho thấy số người bị mất an ninh lương thực nghiêm trọng trên toàn thế giới đã tăng hơn gấp đôi, từ 149 triệu trước đại dịch COVID-19 lên 333 triệu vào năm 2023 tại 78 quốc gia được Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) giám sát.
Mưa lớn trái mùa dị thường xảy ra gần đây gây ra ngập lụt diện rộng ở các tỉnh Trung bộ
“Cuộc khủng hoảng khí hậu là thách thức rõ ràng mà nhân loại phải đối mặt. Nó có mối liên hệ chặt chẽ với cuộc khủng hoảng bất bình đẳng – thể hiện qua tình trạng mất an ninh lương thực ngày càng tăng và sự di dời dân cư cũng như mất đa dạng sinh học”, bà Saulo cho biết.